Het functioneringsgesprek van een gladiator had vroeger twee mogelijke uitkomsten: of je ging dood, of je kreeg een bosje gladiolen als dank voor je heldhaftige moord. De meesten hadden de voorkeur voor de tweede optie. Tegenwoordig is een deel van dit functiewaarderingssysteem meegenomen naar Nijmegen (gelukkig niet alles). Na afloop van de vierdaagse krijgen alle deelnemers namelijk een gladiool van het publiek, om zo waardering te uiten voor de geleverde heldendaad. Maar waarom is hier gekozen voor de Gladiool, en niet bijvoorbeeld voor een tulp, waterlelie of een knolraap?

Dit komt door de vorm. De bloem is vernoemd naar het woord Gladiolus, wat zwaard betekend en symbool staat voor kracht en overwinning. Een onwijs stoere bloem dus. Eerder was gekozen voor vergeet-me-nietjes, maar die vonden de Romeinen toch wat minder stoer en daar zijn ze na een paar seizoenen van afgestapt. Na de winsterstop van 267 v.C. werd de slogan ‘de dood of de vergeet-me-nietjes’ officieel vervangen door ‘de dood of de gladiolen’ en dat is toen blijven plakken, helemaal tot aan de Nijmeegse vierdaagse aan toe.

Tegenwoordig stoppen de wandelaars lang voordat ze dood gaan en daarom is de uitdrukking eigenlijk wel weer aan herziening toe. Je zou nu natuurlijk beter kunnen spreken van ‘kansloze uitval door blaren en een lichte zonnesteek of de gladiolen’. Het valt alleen nog maar te bezien of dit over een paar honderd jaar een gangbare uitdrukking is geworden.